Alles wat je wilt weten over hardlopen
Wanneer is veel teveel?
Mariska: ‘Hoe erg is het om ‘verslaafd’ te zijn aan lichaamsbeweging? Beter een obsessie met sport dan met drugs, toch? Daar zijn specialisten in gedragsverslaving het niet mee eens. Sommige mensen sporten zoveel, dat het nadelig uitpakt voor hun dagelijks leven. De negatieve effecten kunnen lichamelijk zijn, denk aan blessures, maar zijn vaker interpersoonlijk van aard. Sportverslaafden krijgen bijvoorbeeld ruzie met hun partner over de tijd die de sportschool in beslag neemt, waardoor relaties knappen. Ondanks de problemen die hun sportgedrag oplevert, vinden sommigen het moeilijk om te stoppen of te minderen. Die twee uitkomsten – negatieve gevolgen voor het dagelijks leven en moeite om te stoppen – zijn belangrijke kenmerken van verslaving.
Een ander kenmerk van een verslaving is dat je ergens steeds meer van nodig hebt om hetzelfde gevoel te krijgen. Hardlopen voelt waarschijnlijk zo fijn in je hoofd door allerlei hersenstofjes. Endorfines werken als opiaten; net als morfine en heroïne kunnen ze pijn verlichten en een gevoel van welbevinden en geluk veroorzaken. Net als endorfine verbetert ook anandamide de gemoedstoestand, dit stofje speelt daarnaast ook een rol bij pijn en depressie. En net als bij endorfines vind je er na een trainingssessie meer van terug in het bloed. De aanmaak van andere lichaamseigen stoffen die te maken hebben met stemming, zoals serotonine, nemen ook toe door te sporten. De runner’s high die veel hardlopers ervaren, is het effect van een combinatie van dit soort stoffen.’
Kan dat wel? Verslaafd raken aan hardlopen?
Mariska: ‘Onder wetenschappers is het bestaan van ‘sportverslaving’ nog voer voor discussie. Exercise addiction wordt in de vijfde editie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder, hét handboek voor psychiatrische aandoeningen, net als overmatig shoppen, eten of gamen (nog) niet erkend als gedragsverslaving. Voor je van een echte sportverslaving kan spreken, moet je zeker weten dat het gedrag niet komt door een andere stoornis. Ruim 40 procent van de mensen met een eetstoornis doet aan obsessief sporten. Overmatig sporten is in veel gevallen dus het symptoom van een ander probleem, zoals anorexia nervosa.’
Risicogroepen
Mariska: ‘Niet iedereen loopt evenveel risico op een sportverslaving. Wie hardloopt om zijn of haar prestaties te verbeteren, krijgt niet zo snel problemen. Mensen die hardlopen om te ontsnappen aan stress of angst, lopen grotere kans op de verslaafdenbank te belanden. Evenals hardlopers die in beweging komen voor een strakker lijf en mensen die zichzelf sterk identificeren met de identiteit van een ‘sporter’. Wanneer kom je in de gevarenzone? Steeds vaker gaan sporten of steeds langer dan voordien gepland, is een teken dat je afstevent op een verslaving. Er is niks mis met hardlopen om zelfvertrouwen op te bouwen, zolang je de controle maar niet verliest. Gelukkig is het overgrote merendeel van de lopers niet verslaafd, hoe ambitieus en toegewijd ze ook zijn. '