Gewichtsschommelingen: het getalletje op de weegschaal

Het lichaamsgewicht schommelt per dag en zelfs per uur. Wij geven je de vijf belangrijkste redenen van deze gewichtsschommelingen.

Oorzaak 1: Appels met peren vergelijken

’s Avonds kun je 1,5 tot 2 kilo zwaarder zijn dan ‘s morgens. Vergelijk een ochtendmeting dus niet met een avondmeting. Waar komt dit verschil vandaan? Gedurende de dag eet en drink je en dus raken maag, blaas en darm steeds gevulder. Tijdens de nacht verteert je lijf zo goed als alles en verbruikt het de laatste suikervoorraden. En wanneer je in de ochtend dan ook nog ná het toiletbezoek op de weegschaal stapt, zijn natuurlijk ook je blaas en/of darmen een stuk leger. Tot slot maakt het ook een verschil wanneer je ’s morgens naakt en in de avond met spijkerbroek en trui op de weegschaal staat.

Oorzaak 2: Menstruatie

Vaak zijn vrouwen vlak voor of tijdens de menstruatie zwaarder dan ‘normaal’. Dit heeft alles te maken met de hormoonhuishouding. Gedurende de hele menstruatiecyclus maakt een vrouwenlichaam oestrogenen aan. Maar wanneer je menstrueert, is de hoeveelheid oestrogenen vaak een stuk hoger. Deze hoge hoeveelheid kan er voor zorgen dat er meer vocht in je lijf aanwezig is. En een extra hoeveelheid vocht resulteert in een hoger gewicht.

Oorzaak 3: Volle glycogeenvoorraden

Hardlopers in voorbereiding op een wedstrijd, en zeker bij een marathon, nemen een aantal weken of dagen voorafgaand aan de wedstrijd vaak in gewicht toe. Reden is dat je vlak voor een race minder intensief en minder vaak traint. Ben je daarnaast de bekende “koolhydraten aan het stapelen’’, dan zuigen je glycogeenvoorraden alle suikers op. En je lichaam gebruikt deze voorraad grotendeels pas tijdens de wedstrijd. Tot die tijd tellen ze mee in je gewicht én elke gram suiker (glucose) houdt ook nog eens 3 à 4 ml vocht vast. Ook na een ongezond weekend waarbij je veel suikerrijke producten hebt gegeten of gedronken, kan dit gebeuren.

Oorzaak 4: Zout

Net zoals bij suiker houdt je lijf ook bij zout extra vocht vast. Dat kan al na een zoute maaltijd of snack maar ook door het drinken van natriumrijke sportdranken. Het nuttigen van extra zout kan dan voor het gewicht tijdelijk niet zo gunstig zijn. Maar het kan zeker tactisch zijn bij zware trainingen of wedstrijden om te voorkomen dat je lijf onnodig veel vocht verliest.

Oorzaak 5: Spierherstel

Na een intensieve training, wedstrijd of krachtsessie kan je lichaamsgewicht stijgen. Tijdens intensieve (kracht)trainingen ontstaan er kleine scheurtjes in de spieren. Je lijf herstelt deze kleine scheurtjes na de training weer langzaam, mede door de aanwezigheid van voldoende aminozuren uit eiwitten. Er zijn aanwijzingen dat het helen van deze scheurtjes ervoor zorgt dat er kort wat extra vocht naar de spieren toetrekt. Tegelijkertijd zorgt het tijdig herstellen voor spiergroei. En een groei aan spiermassa kan ook gewichtstoename veroorzaken. Want onthoud: spiermassa per kubieke centimeter weegt meer dan vetmassa in dezelfde grootte.

Slot advies

Voedingsdeskundige Tara Vossers: ‘Vind je het belangrijk om je lichaamssamenstelling te meten, dan adviseer ik om niet alleen je gewicht te meten maar ook je vetpercentage en verschillende omtrekmaten. Op deze manier krijg je een totaalplaatje van de gehele situatie. Is het gewicht dan toevallig iets hoger maar het vetpercentage wel gedaald? Dan weet je dat waarschijnlijk de gewichtsstijging komt door een iets hogere vochtbalans.

Weeg jezelf op een vaste dag en een vast tijdstip. Zorg ervoor dat je, bij voorkeur in de ochtend, nuchter op de weegschaal stapt na het toiletbezoek. Vergelijk de resultaten over een langere periode met elkaar, bijvoorbeeld per week of per 2 tot 4 weken. Zo krijg je een veel realistischer beeld dan wanneer je de resultaten dagelijks met elkaar vergelijkt.’